Deneme Süreli İş Sözleşmesi Nedir?
Deneme Süreli İş Sözleşmesinin ne olduğu, deneme süresinin kıdem tazminatı hesaplamasına dahil olup olmayacağı ve deneme süresi ile çalışan işçinin işe iade davası açma hakkının olup olmadığı ile ilgili sorularla sık sık karşılaşıyoruz. Bu yazımızda deneme süreli iş sözleşmesinin özelliklerinden kısaca bahsedeceğiz.
Deneme süreli iş sözleşmesi İş Kanunu’nun 15. maddesinde ;
”(1)Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda, bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir.
(2)Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.” şeklinde düzenlenmiş olup iş sözleşmesinin tarafları olan işçi ve işverene deneme süresi tanıyarak bu süre içerisinde birbiriyle çalışmak isteyip istemedikleri hususunda karar vermektir. Eğer istemezlerse iş akdini bildirimsiz ve tazminatsız olarak sona erdirme hakkı tanıyan bir iş sözleşmesidir.
Deneme süreli iş sözleşmesinin herhangi bir şekil şartı yoktur. Genelde ayrı bir sözleşme olarak değil belirli veya belirsiz süreli iş sözleşmesine deneme süresi öngörülerek yapılabilir. Tekrar belirtmek gerekir ise hem belirli süreli iş sözleşmelerinde hem de belirsiz süreli iş sözleşmelerinde öngörülebilir.
Deneme süreli iş sözleşmesinin en önemli özelliği bu süre içerisinde tarafların bildirimsiz ve tazminatsız olarak sözleşmeyi feshetme haklarının olmasıdır. Bu nedenle uygulamada sıklıkla iş sözleşmelerinde deneme süresi öngörülür. Deneme süresi içerisinde bildirimsiz ve tazminatsız olarak iş sözleşmesi feshedilebileceğinden bu durum ne yazık ki zaman zaman işçilerin deneme süresi boyunca çalıştırılmalarına ve iş akdinin deneme süresi sona ermeden feshedilmesine neden olmaktadır.
Deneme Süresi Ne Kadardır?
İş Kanunu’na göre en çok 2 aydır Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir.
Deneme Süresinin Kıdeme Etkisi ve İşe İade Hakkı
Bilindiği üzere işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için aynı işverene ait işyeri ve işyerlerinde en az bir yıl çalışmış olması ve iş sözleşmesinin belirsiz süreli olması gerekir. (Kıdem tazminatı ile ilgili diğer yazılarımıza sitemizden ulaşabilirsiniz.) Belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçinin iş akdine deneme süresi konulmuş ve bu süre sonunda işçi çalışmaya devam etmişse deneme süresi adı altında geçirdiği süre kıdemine eklenir ve kıdemi bu şekilde hesaplanır.
İşe iade davası açma hakkı kısaca özetlersek; en az 30 işçinin çalıştığı bir işyerinde belirsiz süreli iş sözleşmesiyle 6 ay çalışmış olan işçinin iş sözleşmesi işveren tarafından sebep gösterilmeden veya geçersiz bir sebep gösterilerek feshedilmesi durumunda işçiye tanınan bir haktır. Dolayısıyla bir işyerinde sadece deneme süresi içerisinde çalıştırılmış bir işçinin bu davayı açma hakkın yoktur. Ancak yukarıda da belirttiğimiz üzere belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçinin iş akdine deneme süresi konulmuş ve bu süre sonunda işçi çalışmaya devam etmişse deneme süresi adı altında geçirdiği süre kıdemine eklenir ve kıdemi bu şekilde hesaplanır. Diğer şartları da taşıyor ise 6 ay kıdem koşulunu sağlayan bir işçi işe iade davası açabilir.
Deneme Süreli İş Sözleşmesi Hakkında Bilinmesi Gereken Önemli Hususlar
- Deneme süresi hem belirli süreli iş sözleşmelerinde hem de belirsiz süreli iş sözleşmelerinde öngörülebilir.
- Deneme süresi İş Kanunu’na göre en çok 2 aydır Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir.
- Deneme süresi içinde işçi ve/veya işveren iş sözleşmesini bildirimsiz ve tazminatsız feshedebilir.
- İşçi bu süre zarfında tatil ve ücret hakkından yararlanır. Hasta olması durumunda rapor alıp işe gelmeyebilir.
- İşçi deneme süresi içerisinde fazla çalışma yaparsa fazla çalışma ücretine hak kazanır.
- İşçin Kıdem süresine deneme süresi adı altında geçen çalışma süresi de eklenir.
- Deneme Süreli İş Sözleşmesinin şekil şartı yoktur ancak ispat bakımından yazılı yapılması önemlidir.
Web sitesi içerisindeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Avukat Derin Özşeker ‘e ve Avukat Sevin Özşeker Karabudak’a aittir. Bu web sitesindeki makale ve içeriklerin izinsiz olarak başka sev sitelerinde paylaşılması ve kullanılması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Yazılar bilgi vermek amacı ile paylaşılmakta olup konu ile ilgili avukattan ofisinden danışmanlık alınması gerekmektedir. Her konu kendi içerisinde farklıdır. Ayrıntılı bilgi için 0530 434 48 48 – 0536 930 52 60
