BASİT YARGILAMA USULÜ NEDİR?

!7/10/2019 ve /188 Sayılı Kanun’nun 24. Maddesi ile yeniden düzenlenen 5271 Ayılı Ceza Muhakemesi Kanunun 251/1 maddesine “Asliye Ceza Mahkemesince iddianamenin kabulünden sonra asli para cezasına “ve/veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezası gerektiren suçlarda basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verilmesi şeklinde hükme,7188 sayılı Kanun 31. Maddesi yer alan geç,c, 5/1-d maddesi ile 01.01.2020 tarihi itibari ile kovuşturma evresine geçilmiş, hükme bağlanmış veya kesinleşmiş dosyalarda seri muhakeme usulü ile basit yargılama usulü uygulanmaz.” Şeklinde sınırlama getirilmişse de Anayasa Mahkemesinin 25.06.2020 tarih 2020/16 Esas 2020/33 karar sayılı ilamı ile 5271 sayılı CMK nuna 17/10/2019 tarih ve 7188 Sayılı Kanunun 31. Maddesi ile eklenen geçici 5.Maddesinin (d) bendinde yer alan kovuşturma evresine geçilmiş ibaresinin aynı maddesinde yer alan basit yargılama usulü yönünden iptaline karar verilmiştir.

İddianamenin kabulü sonrasında CMK 251. Madde uyarıca basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verecek olan Mahkeme, bu usulün uygulanacağını taraflara tebliğ ederek, beyan ve savunmalarını  on beş gün içinde bildirmelerini isteyecektir ve duruşma yapmaksızın dahi hüküm verebileceğini aynı tebligatta bildirecektir. Sadığın beyan ve savunmalarının alınması gerekmektedir.

Yani :

BASİT YARGILAMA usulü,

Adli para cezası ve/veya soyut cezasının üst sınırı iki yılı geçmeyen suçlarda, asliye ceza mahkemesinin duruşma yapmaksızın yazılı beyanlara dayanarak hüküm kurmasıdır. Basit yargılama usulü ancak takdir görüldüğü zaman uygulanabilmektedir. Takdir hakkının belirlenmesinde ölçüt getirilmemiştir.

Yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sağır ve dilsizlik hallerinde ve soruşturma veya kovuşturma yapılması izne veya talebe bağlı olan suçlarda basit yargılama usulü uygulanmaz.

Basit yargılama usulünün uygulanması için iddianame; sanık, mağdur ve şikayetçiye tebliğ edilir ve savunma yapılması için on beş gün süre tanınır. Tebligat içerisinde duruşma açılmaksızın da karar verileceği de bildirilmektedir. Gerek taraflardan ellerinde varsa savunma dilekçeleri ile birlikte delillerini sunmaları da önem arz etmektedir. İlgili kurum ve kuruluşlardan da yine gerekli olan bilgi ve belgeler istenir.

Bu aşamalar tamamlandıktan sonra da Cumhuriyet savcısının görüşü alınmaksızın TCK 61. Maddesi gereğince, TCK 223 maddede belirtilen karardan birine hükmedilmektedir. Mahkumiyet kararı sonunda ceza 1/4 oranında indirilmektedir.

Mahkemece koşullar mevcut ise ceza kısa süreli hapis olan ceza seçenek yaptırımlara çevrilebilir veya hapis cezası ertelenebilir ya da uygulanmasına sanık tarafından yazılı olarak karşı çıkılmaması kaydıyla hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilebilmektedir.

Gerekli görülmesi halinde her aşamada duruşmak açılarak genel hükümlere uyarınca yargılamaya devam edilebilmektedir.

Basit yargılama usulünde ise basit yargılama usulüne tabi olmayan bir başka suç ile birlikte işlenmiş ise o halde uygulanmaz.

Basit yargılama usulü itiraz kanun yoluna tabidir.

itiraz kararı veren mahkemesine yapılmalıdır.

İtiraz edilirse duruşma açılır ve genel hükümlere göre yargılama devam olunur.

İtirazdan duruşma yapılana kadar vazgeçilebilir.

Basit yargılama neticesin kurulan hükümler süresi içerisinde itiraz edilmesi gerekmektedir Aksi halde hükümler kesinleşmektedir. İtiraz neticesinde de genel hükümlere göre yargılama yapılmaya başlanmaktadır. Duruşma açılıncaya kadar itirazdan da vazgeçilebilmektedir. Bu halde itiraz edilmemiş olarak kabul edilir.

İtiraz eden sanığın, yargılama neticesinde itiraz edilen hüküme göre daha lehe bir hüküm kurulmuş ise şartlar uygunsa diğer sanıklara da bu hüküm uygulama imkanı vardır. Yani itiraz edilmiş gibi bu hüküm onlara da uygulanabilmektedir.

Basit yargılama usulüne ilişkin dilekçeyi ikiye ayırmanızda yarar vardır. Dilekçenizde  duruşma talep edilmelidir. Duruşma açılması için gerekli olan hususları yazmalısını. Sanık dinlememiş, tanık var ancak dinlenilmemiş, bilirkişiye başvurulması gerekiyor, keşif yapman gerekiyor şeklinde belirtmeniz gerekmektedir. İkinci kısım da ise savunma ve beyan hazırlanmalıdır.

Mahkeme itiraz üzerine duruşmayı açtığında diğer kararla bağlı değil. Duruşmayı yapar yeniden bir hüküm oluşturur. Önceden verdiği hükümle bağlı değil. Fazla ceza da verebilir. Duruşmayı sadığın itirazı üzerine başlattıysa 1/4 lük inidirim olmadan yargılama başlanır. SANIK itiraz ediyorsa 1/4 indirim ile hükmün açıklanmasının geri bırakılması (kısaca HASB) hakkı kazanmış ise, 1/4 indirimi gideceği için sonradan HAGB kararı alamayabilirsiniz.

İtiraz üzerine verilen son hükümlere karşı istinaf kanun yoluna başvurulabilmesi yada sonuç olarak Hükmün açıklanmasının geri bırakılması karar verilmiş ise yine itiraz yoluna başvurulabilmesi mümkündür.