VASİ NEDİR, NASIL ATANIR?
Bu yazımızda kısıtlı ve ergin olmayan bireylerin kişilik ve malvarlığı haklarını koruyabilmesi için büyük önem arz eden vasilik kurumundan bahsedeceğiz. Vasiliği gerektiren hallerin neler olduğu, vasinin nasıl atandığı, vasilikten kaçınma nedenleri, vasiliğe engel olan durumlar, vasilikten kaçınma ve itiraz süreleri bu yazımızın konularını oluşturmaktadır.
Vasilik çok önemli bir kurum olduğunu söylemiştik. Buna somut bir örnek vermemiz gerekirse; vasi atanmadan hükümlünün dava açamayacağı, kanun yollarına başvuramayacağını, alım satım işlemlerini yapamayacağını söyleyebiliriz.
Vasinin tanımı TMK’nun 403. Maddesinin 1. Fıkrasında şu şekilde yapılmıştır; ‘’ Vasi, vesayet altındaki küçüğün veya kısıtlının kişiliği ve malvarlığı ile ilgili bütün menfaatlerini korumak ve hukukî işlemlerde onu temsil etmekle yükümlüdür.’’ Vasiden farklı olarak kayyum ise Kayyım, belirli işleri görmek veya malvarlığını yönetmek için atanır. Vasiliğin görev alanı kayyumluktan daha geniştir.
VESAYETİ GEREKTİREN HALLER NELERDİR?
Vesayeti gerektiren haller TMK’nun 404-408 . maddeleri arasında düzenlenmiştir.Vesayti şu haller gerektirir;
- Küçüklük: Velâyet altında bulunmayan her küçük vesayet altına alınır.
- Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı
- Savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim.
- Bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkûm olan her ergin kısıtlanır.
- İstem : Yaşlılığı, engelliliği, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat eden her ergin kısıtlanmasını isteyebilir.
Bir kimsenin savurganlığı, alkol veya uyuşturucu Madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetimi veya isteği sebebiyle kısıtlanabilmesi için öncelikle dinlenilmesi gerekmektedir. Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle kısıtlamaya karar verilebilmesi için ise resmi sağlık kurulunun raporu üzerine karar verilebilir.
VESAYET İŞLERİNDE YETKİLİ YER
Yetki TMK’nun 411. Maddesinde ‘’Vesayet işlerinde yetki küçüğün veya kısıtlının yerleşim yerindeki vesayet dairelerine aittir.’’ Şeklinde düzenlenmiştir.
VASİNİN ATANMASI NE ŞEKİLDE OLUR?
-Vesayet makamı, bu görevi yapabilecek yetenekte olan bir ergini vasi olarak atar. Gereken durumlarda, bu görevi birlikte veya vesayet makamı tarafından belirlenen yetkileri uyarınca ayrı ayrı yerine getirmek üzere birden çok vasi atanabilir. Rızaları bulunmadıkça birden çok kimse vesayeti birlikte yürütmekle görevlendirilemez.(TMK 413)
-Haklı sebepler engel olmadıkça, vesayet makamı, vesayet altına alınacak kişinin öncelikle eşini veya yakın hısımlarından birini, vasilik koşullarına sahip olmaları kaydıyla bu göreve atar. Bu atamada yerleşim yerlerinin yakınlığı ve kişisel ilişkiler göz önünde tutulur.(TMK 414)
-Haklı sebepler engel olmadıkça, vasiliğe, vesayet altına alınacak kişinin ya da ana veya babasının gösterdiği kimse atanır.(TMK 415)
-Vesayet altına alınan kimsenin yerleşim yerinde oturanlardan vasiliğe atananlar, bu görevi kabul etmekle yükümlüdürler. Aile meclisince atanma hâlinde vasiliği kabul yükümlülüğü yoktur.
-Vesayet makamı, gecikmeksizin vasi atamakla yükümlüdür. Gerek duyulduğunda henüz ergin olmayanların da kısıtlanmasına karar verilebilir; ancak, kısıtlama kararı ergin olduktan sonra sonuç doğurur. Kısıtlanan ergin çocuklar kural olarak vesayet altına alınmayıp velâyet altında bırakılır.
-Atama kararı vasiye hemen tebliğ olunur. Kısıtlamaya ve vasi atanmasına veya kısıtlanan velâyet altında bırakılmışsa buna ilişkin karar, kısıtlının yerleşim yerinde ve nüfusa kayıtlı olduğu yerde ilân olunur.(TMK 421)
-Vasiliğe atanan kimse, vasilikten kaçınmış veya atanmasına itiraz edilmiş olsa bile, yerine bir başkası atanıncaya kadar vasiye ait görevleri yerine getirmekle yükümlüdür.
-Denetim makamı, vereceği kararı vasiliğe atanmış olan kimseye ve vesayet makamına bildirir. Vasiliğe atananın görevden alınması hâlinde vesayet makamı, hemen yeni bir vasi atar.
VASİLİKTEN KAÇINMA NEDENLERİ NELERDİR?
Vasilikten kaçınma nedenleri TMK’nun 417. Maddesinde düzenlenmiştir;
| TMK 417-Aşağıdaki kişiler vasiliği kabul etmeyebilirler:
1. Altmış yaşını doldurmuş olanlar, 2.Bedensel engelleri veya sürekli hastalıkları sebebiyle bu görevi güçlükle yapabilecek olanlar, 3. Dörtten çok çocuğun velisi olanlar, 4. Üzerinde vasilik görevi olanlar 5. Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar, hâkimlik ve savcılık mesleği mensupları |
Vasiliğe atanan kişi, bu durumun kendisine tebliğinden başlayarak on gün içinde vasilikten kaçınma hakkını kullanabilir.
VASİLİĞE ENGEL OLAN SEBEPLER NELERDİR?
Vasiliğe engel olan sebepler TMK’nun 418. Maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir;
| TMK 418- Aşağıdaki kişiler vasi olamazlar:
1. Kısıtlılar, 2. Kamu hizmetinden yasaklılar veya haysiyetsiz hayat sürenler, 3. Menfaati kendisine vasi atanacak kişinin menfaati ile önemli ölçüde çatışanlar veya onunla aralarında düşmanlık bulunanlar, 4. İlgili vesayet daireleri hâkimleri
|
VASİLİKTE KAÇINMA VE VASİLİĞE İTİRAZ
Vasiliğe atanan kişi, bu durumun kendisine tebliğinden başlayarak on gün içinde vasilikten kaçınma hakkını kullanabilir. İlgili olan herkes, vasinin atandığını öğrendiği günden başlayarak on gün içinde atamanın kanuna aykırı olduğunu ileri sürebilir. Vesayet makamı, vasilikten kaçınma veya itiraz sebebini yerinde görürse yeni bir vasi atar; yerinde görmediği takdirde, bu konudaki görüşü ile birlikte gerekli kararı vermek üzere durumu denetim makamına bildirir. Vasiliğe atanan kimse, vasilikten kaçınmış veya atanmasına itiraz edilmiş olsa bile, yerine bir başkası atanıncaya kadar vasiye ait görevleri yerine getirmekle yükümlüdür.
Web sitesi içerisindeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Avukat Derin Özşeker ‘e ve Avukat Sevin Özşeker Karabudak’a aittir. Bu web sitesindeki makale ve içeriklerin izinsiz olarak başka sev sitelerinde paylaşılması ve kullanılması halinde hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Yazılar bilgi vermek amacı ile paylaşılmakta olup konu ile ilgili avukattan ofisinden danışmanlık alınması gerekmektedir. Her konu kendi içerisinde farklıdır. Ayrıntılı bilgi için 0530 434 48 48 – 0536 930 52 60
