Ceza Hukukunda Uzlaştırma CMK m.253

Kural olarak soruşturma aşamasında başvurulan bir yoldur. Kovuşturma aşamasında uzlaşma mümkündür ancak istisnaidir. Uzlaşma ile hem mahkemelerin yükü hafiflemekte hemde mağdurların kinlenmesinin önüne geçmek amaçlanmaktadır. Mağdur veya suçtan zarar görenlerin intikam duygusu köreltilmek istenilmektedir. Uzlaşma yoluna başvurulabilmesi için bir takım koşulların yerine getirilmiş olması gerekmektedir.

1- UZLAŞMANIN MÜMKÜN OLDUĞU SUÇLARDAN OLMASI GEREKMEKTEDİR. Ceza Muhakemesi 253. maddesinin b hükmünde uzlaşmaya tabi suçlar belirlenmiştir. 

• Üçüncü fıkrası hariç olmakla (TCK Madde 86,88 )KASTEN YARALAMA
• TAKSİRLE YARALAMA (TCK  Madde 89)
• KONUT DOKUNULMAZLIĞININ İHLALİ (TCK Madde 116)
• İŞ VE ÇALIŞMA HÜRRİYETİNİN İHLALİ (TCK Madde 117, birinci fıkra Madde 119, birinci fıkra c bendi.)
• HIRSIZLIK (TCK Madde 141)
• GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMA (TCK Madde 155)
• DOLANDIRICILIK (TCK Madde 157)
• SUÇ EŞYASININ ALINMASI VEYA KABUL EDİLMESİ (TCK Madde 165)
• ÇOCUĞUN KAÇIRILMASI VE ALIKONULMASI (TCK Madde 234)
• TİCARİ SIR, BANKACILIK SIRRI VEYA MÜŞTERİ SIRRI NİTELİĞİNDEKİ BİLGİ VEYA BELGELERİN AÇIKLANMASI (dördüncü fıkra hariç TCK Madde 239)

  2- SORUŞTURULMASI VEYA KOVUŞTURMASI ŞİKAYETE BAĞLI SUÇLARDAN OLMASI GEREKMEKTEDİR. Soruşturulması veya kovuşturması şikayete bağlı olmayan suçlarda ancak kanunda açıkça uzlaşmaya tabi olduğu düzenlenmiş olması gerekmektedir. LAKİN soruşturulması veya kovuşturulması şikayete bağlı OLSA DAHİ cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlarda uzlaştırma yoluna gidilemeyecektir. Yine aynı mağdura işlenen birden fazla suçlardan biri uzlaştırmaya tabi değil ise o halde uzlaştırma yoluna gidilemeyecektir. 

  3- MAĞDUR VEYA SUÇTAN ZARAR GÖREN İLE ŞÜPHELİ ARASINDA GERÇEKLEŞTİRİLEBİLİR.
  Yani, mağdur veya suçtan zarar görenin gerçek veya özel hukuk tüzel kişisi olması gerekmektedir. Mağdur veya suçtan dolayı zarar gören kamu tüzel kişisi ise uzlaştırma yoluna başvurulamayacaktır.

  SORUŞTURMA AŞAMASINDA UZLAŞTIRMA

• Soruşturmanın uzlaştırmaya tabi olması çin ve kamu davası açılabilmesi için yeterli şüphenin varlığı gerekmektedir. Böylelikle soruşturma dosyası uzlaştırma bürosuna gönderilecektir.
• Uzlaştırmacı taraflara ( yani mağdur veya suçtan zarar gören ile şüpheliye )teklifte bulunur.
• Tarafların veya taraflardan birinin reşit olmaması durumunda teklif kanuni temsilcilerine yöneltilir.
• Uzlaştırmacı teklifte bulunurken tebligat yolu ile gerçekleştirebilir veya istinabe yolu ile de yapabilir.
• Taraflar kendilerine teklif yapıldığı andan itibaren üç gün içinde kararlarını bildirmeleri gerekir. Aksi halde uzlaştırma teklifini reddetmiş sayılırlar.
• Teklif yapıldığı için veya teklif kabul edildiği için delillerin toplanılmasından vazgeçilmez. Dosya ile ilgili deliller toplanılmaya devam eder.
• Birden fazla kişi mağdur olmuş veya suçtan zarar görmüş ise tümünün uzlaştırma teklifini kabul etmesi gerekmektedir.
• İştirak halinde suç işlenmiş olsun veya olmasın birden çok kişi tarafından işlenen suçlarda ancak uzlaşan kişi uzlaşmadan yararlanır.
• Resmi mercilerde kayıtlı adreslerde bulunmama, yurt dışında olma veya herhangi bir sebeple taraflara veya kanuni temsilcilere ulaşılamaması halinde uzlaştırma yapılmadan soruşturma neticelenir.
• Uzlaştırmacı gizlilik kurallarına uyması gerekmektedir.
• Uzaştırmacı dosyadaki belgelerin birer örneklerini alması ile en geç otuz gün içinde uzlaştırma işlemlerini neticelendirmesi gerekir. 20 günü geçmemek üzere ki defa süre uzatılabilir.
• Uzlaştırmacı uzlaşılması halinde hangi konularda uzlaşıldığına dair ayrıntılı rapor düzenleyerek yazılı yapılan anlaşmayı Cumhuriyet Savcısına gönderir.
• Uzlaşma teklifi reddedildikten sonra en geç iddianame düzenlenene kadar taraflar uzlaştıklarını gösterir belge ile Cumhuriyet Savcısına başvurarak uzlaştıklarını bildirebilmektedirler.
• Uzlaştırma sonuçsuz kalmış ise artık uzlaştırma yoluna artık gidilemeyecektir.
• Uzlaştırma sonucunda şüphelinin edimini yerini def’aten  getirmesi halinde kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karar verilir.
• Edimin yerine getirilmesi ileri tarihe bırakılabilir, takside bağlanabilir, süreklilik arz etmesi halinde 171. maddedeli şartlar aranmaksızın, şüpheli hakkında kamu davasının açılması ertelenir.
• Erteleme süresinde zamanaşımı işlemeyecektir.
• Uzlaştırmanın sağlanması durumunda, soruşturma konusu suç nedeni ile tazminat davası açılamaz. Açılmış olan davadan feragat edilmiş olacaktır.
  

  MAHKEMEDE UZLAŞMA 

• Mahkeme de suçun uzlaştırmaya tabi olduğunu anlar ise o halde uzlaştırma bürosuna dosyayı gönderir.
• Uzlaştırma sonucunda şüphelinin edimini yerini def’aten  getirmesi halinde davanın düşmesine karar verir.
• Edimin yerine getirilmesi ileri tarihe bırakılabilir, takside bağlanabilir, süreklilik arz etmesi halinde 231. maddede belirtilen şartların varlığı araştırılmaksızın HAGB ( Hükmün açıklanmasının geri bırakılması) karar verilecektir.
• HAGB süresince zamanaşımı işlemez.
  

  UZLAŞTIRMA NETİCESİ

• Uzlaştırma aşamasında yapılan görüşmelerde herhangi bir soruşturma ve kovuşturmada delil olarak kullanılamayacaktır.
• Tarafların uzaşma teklifinde bulunduğu tarihten itibaren, uzlaştırma girişiminin sonuçsuz kaldığı ve en geç, uzlaştırmacının raporunu düzenleyerek uzlaştırma bürosuna verdiği tarihe kadar dava zamanaşımı ile dava süresi işlemeyecektir.
• Uzlaşılan konu ile ilgili kararda belirtilen Ceza Muhakemeleri Kanunu’nda belirtilen kanun yollarına başvurulabilecektir.

  NOT: Ceza Muhakemesi Kanununda uzlaşmaya ilişkin olan hükümler suça sürüklenen çocuklar için de uygulama alanı bulmaktadır.

  ---

  Web sitesi içerisindeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Avukat Derin Özşeker ‘e ve  Avukat Sevin Özşeker Karabudak’a aittir. Bu web sitesindeki makale ve içeriklerin izinsiz olarak başka sev sitelerinde paylaşılması ve kullanılması halinde  hukuki ve cezai işlem yapılacaktır. Yazılar bilgi vermek amacı ile paylaşılmakta olup konu ile ilgili  avukattan ofisinden danışmanlık alınması gerekmektedir. Her konu kendi içerisinde farklıdır. Ayrıntılı bilgi için 0530 434 48 48 – 0536 930 52 60